ZASADY Z Ó i U

Ó- kiedy wymienia się na o, a  lub e

Dróżka-droga                 móc-mogę              wróg-wrogi           wiózł-wieźli

mówić-mowa           skrócić-skracać             wrócić-wracać

 

Ó- w końcówkach dopełniacza liczby mnogiej (kogo, czego? nie ma)

panów, plakatów, psów

 

Ów- Kraków, Gorzów

W zakończeniach wyrazów zgrubiałych- klasówa, łapówa, stówa, zawodówa

Ówka - LODÓWKA, TAKSÓWKA

ÓWNA- OZNACZAJĄCE CÓRKI LUB NAZWISKA PANIEŃSKIE KOBIET:

DYREKTORÓWNA, IŁŁAKOWICZÓWNA

 

WYJĄTKI –KUĆ, OKUĆ, SKUWAĆ, WSUWAĆ, ZAKUĆ, ZASUWAĆ-OKUWKA, SKUWKA, WSUWKA, ZAKUWKA, ZASUWKA

 NA POCZĄTKU WYRAZÓW PISZEMY U OTWARTE-WYJĄTKI : ÓSEMKA, ÓSMOKLASISTA, ÓSMY, ÓW, ÓWCZESNY, ÓWDZIE

 

NIGDY NIE PISZEMY Ó NA KOŃCU WYRAZÓW TYLKO U.

 

W PRZYROSTKACH-UCH MALUCH, US PIEGUS, UNEK, KIERUNEK, UCHNA CÓRUCHNA, UŃCIA CIOTUŃCIA, UŚ- PIOTRUŚ, USIA- DANUSIA, UCHNY- ZŁOCIUCHNY, USZEK-WIANUSZEK, USZKA-PIELUSZKA, USZKO-SERDUSZKO, ULEK- SYNULEK, ULO- MĘŻULO, UNIO-TATUNIO, ULA-BRZYDULA, ULKA- DAMULKA, ULEŃKA- CIOTULEŃKA

 

U-W ZAKOŃCZENIACH BEZOKOLICZNIKA-UPIĆ, USIĆ, UDZIĆ, UCHAĆ, USZAĆ, URZAĆ, UKAĆ, ULAĆ, UWAĆ, ULIĆ

U-W FORMACH CZASU TERAŹNIEJSZEGO- UJĘ, UJESZ, UJĘ- GOTUJĘ, GOTUJESZ, GOTUJE

 

U-W ZAKOŃCZENIACH RZECZOWNIKÓW W WYRAZACH ZAPOŻYCZONYCH

-TURA-LITERATURA

-UM- ARCHIWUM    UN, UNA- TAJFUN, FORTUNA

USZ- GENIUSZ,                  USZ- PROMETEUSZ

UT- GREJPFRUT                 UTA- WALUTA

UCJA, USJA, UZJA- PERKUSJA, FUZJA

AUR, UAR- DINOZAUR, REPERTUAR

 

U-W WYRAZACH, KTÓRE ROZPOCZYNAJĄ SIĘ OD:

FU-FURIA, FUNDACJA, FUTERAŁ

HU-HUK, HULAJNOGA

TU-TUREK, TURYSTYCZNY

AU-AUDYCJA, AUTOR, AUTOBUS

EU-EUROPA, EURO

 

.........................................................................................................................................
                       ZASADY  Z RZ I Ż

RZ PISZEMY GDY WYMIENIA SIĘ NA R – MORZE - MORSKI, KARZĘ – KARAĆ, DWORZEC-DWORCA, MIERZYĆ-MIARA, ROWERZYSTA-ROWER

 

-W PRZYROSTKACH ARZ, ERZ, MIERZ, MISTRZ -KORYTARZ, KOŁNIERZ, PIEKARZ, ŻOŁNIERZ, NIETOPERZ, KROPLOMIERZ, KUCHMISTRZ, ELEMENTARZ, KALENDARZ, MASARZ (RZEŹNIK WYRABIAJĄCY WĘDLINY) A NIE MASAŻ CIAŁA, PACIERZ, PASTERZ, TALERZ, BURMISTRZ, KĄTOMIERZ, SANDOMIERZ, ZEGARMISTRZ

 

-PO SPÓŁGŁOSKACH B, P, D, T, G, K, CH, J, W-BRZASK, WYPRZEDAĆ, DRZEWO, STRZAŁ, SKRZAT, CHRZAN, UJRZEĆ, WRZUCIĆ - WYJĄTEK: GŻEGŻÓŁKA, MOJŻESZ, ZAWŻDY, PIEGŻA

WYJĄTKI „SZ”- BUKSZPAN, PSZCZOŁA, PSZCZYNA, PSZENICA, WSZYSTKO, WSZĘDZIE, WSZAK

 

 ...................................................................................................................................................

Ż PISZEMY JEŻELI WYMIENIA SIĘ NA G, Z, Ź, H, DZ, DŹ, S- MOŻE-MOGĘ, KAŻĘ-KAZAĆ, GROŻĘ-GROŹBA, DRUŻYNA-DRUH, MOSIĘŻNY-MOSIĄDZ, MĘŻCZYZNA-MĘSKI, WYRAŻAĆ-WYRAZ, WYOBRAŻAĆ-WYOBRAŹNIA, ZAMRAŻAĆ-ZAMROZIĆ, PAPIEŻ-PAPIESKI, W POBLIŻU-BLISKO, MOŻE-MOGĘ

 

-PO SPÓŁGŁOSKACH L, Ł, R- LŻEJ, MAŁŻONKA, RŻY

 

-W PARTYKUŁACH-ŻE, Ż SKĄDŻE, ZRÓBŻE, JAKIŻ, CHOCIAŻ, TAKŻE, NIECHŻE, SKOŃCZŻE,

 

-W RZECZOWNIKACH ZAPOŻYCZONYCH RODZAJU MĘSKIEGO- WITRAŻ, PEJZAŻ, MAKIJAŻ, REPORTAŻ, WOJAŻ, BAGAŻ, BANDAŻ, PEJZAŻ, BEŻ, PAPIEŻ

 

WYJĄTKOWO W WYRAZACH: GŻEGŻÓŁKA, MŻAWKA, MŻYĆ, PIEGŻA (PTAK)

............................................................................................................................................. 

                       ZASADY Z CH I H

CH- KIEDY WYMIENIA SIĘ NA SZ, Ś, S,

CICHY-CISZA, DUCH-DUSZA, MUCHA-MUSZE, SUCHY-SUSZA, FARTUCH-FARTUSZEK,  CH-SZ
MICHA-MISKA, PIACH-PIASEK, GŁUCHY-GŁUSI,  CH-S
STACH-STAŚ CH-Ś

NA KOŃCU WYRAZÓW- DUCH, DACH, PIACH

WYJĄTKI: DRUH, BOH (RZEKA), AJUDAH, CZATYRDAH

PO SPÓŁGŁOSCE- „S”,

NP. SCHEMAT, SCHABOWY, SCHODY, WSCHÓD, PASCHA, OSCHŁY, WSCHÓD, SCHLEBIAĆ, SCHRON, SCHARAKTERYZOWAĆ

CH- PISZESZ PRZED C, CI, Ć, RZ, W, WI, L, Ł, M, N, Ń-

CHCIEĆ, CHRZEŚCIJAŃSKI, CHWAŁA, CHWILA, CHLEB, CHŁODNY, CHMURA, PRÓCHNO, TECHNIKUM

PISZESZ PRZED Ą, Ę, Ó-

CHĘĆ, CHÓR, DACHÓWKA, SAMOCHÓD, TCHÓRZYĆ, TROCHĘ, Z OTUCHĄ.

W WYRAZACH, KTÓRE ZAWIERAJĄ ZAKOŃCZENIA:

-ARCHA, ARCHIA- HIERARCHA, MONARCHA, MONARCHIA

 

-PISZESZ W WYRAZACH, KTÓRE ZAWIERAJĄ CZĄSTKI- ARCH, CHIR, CHOL, CHLOR, CHORE, CHROM, CHRONO, CHRYZ, ECHO, PSYCH, SCHIZ, SYNCHRO- ARCHAICZNY, ARCHEOLOG, CHIRURG, CHOLERYK, CHLOR, CHOREOGRAF, CHRYZANTEMA, PSYCHIATRA, SCHIZOFRENIA, CHRONOLOGICZNY.

 ................................................................................................................................................... 

H- PISZEMY GDY WYMIENIA SIĘ NA G, Ż, Z, Ź LUB DZ

W FORMACH DANEGO WYRAZU LUB W WYRAZACH POKREWNYCH,

WAHAĆ SIĘ-WAGA, H-G
 BŁAHY-BŁAZEN, H-Z
DRUH-DRUŻYNA, H-Ż
BŁAHY-ZBŁAŹNIĆ SIĘ, H-Ź

 

-PO SPÓŁGŁOSCE Z, NP. ZHAŃBIĆ, ZHARDZIAŁY, ZHARMONIZOWANY

 

-W ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ CZĄSTKACH: HIPER, HIP(O), HYDR (O), HIG-HIPERBOLA, HIPOTEZA, HIPOPOTAM, HYDRAULIK, HIGIENA

 

-PISZESZ PRZED-EL, IS, OS, UM- HEL, HISTERIA, HUMANIZM, HOSTESSA, HUMOR, HOSTIA

.............................................................................................................................................................. 

                                        WIELKA I MAŁA LITERA

WIELKĄ LITERĄ:

-NA POCZĄTKU NAGŁÓWKÓW, TYTUŁÓW I PODTYTUŁÓW KSIĄŻEK-„Ogniem i mieczem”,  Przewodnik encyklopedyczny

-imiona i nazwiska ludzi-Juliusz Słowacki

-imiona własne zwierząt- Burek, Azor

-nazwy dynastii- Jagiellonowie, Piastowie

-imiona własne bogów i istot mitologicznych- Zeus, Atena

-przydomki, pseudonimy, przezwiska- Krzywousty

-nazwy mieszkańców części świata- Europejczyk, Azjata

-nazwy mieszkańców krain i regionów- Ślązak

-nazwy członków narodów, ras, szczepów- Murzyn, Żyd ale murzyn (człowiek ciężko pracujący), żyd (wyznawca judaizmu)

-nazwy mieszkańców krajów- Meksykanin, Polska ale meksykanin (mieszkaniec miasta), polka (taniec).

-nazwy gwiazd, planet: Naszą planetą jest Ziemia ale Coraz częstsze są trzęsienia ziemi. Naturalnym satelitą Ziemi jest Księżyc ale Deimos jest księżycem Marsa.

-nazwy własne państw, regionów, miast, wsi, osiedli – Teksas, Chochołów

-nazwy geograficzne i miejscowe- Morskie Oko, Tatry, Budapeszt

-morze Bałtyk – jeżeli drugi człon jest rzecz. w Mianowniku, przykłady:  półwysep Hel, pustynia Gobi, wyspa Uznam ***Morze Bałtyckie- jeżeli drugi człon jest rzecz. w Dop. lub przymiotnikiem w Mianowniku, np.: Góra Kościuszki, Kanał Panamski, Wyżyna Małopolska

-nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, budowli i zabytków- Łazienki, Powązki, Spodek, Barbakan

- ulica, aleja, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz-piszemy małą literą, a pozostałe wyrazy, które wchodzą w skład nazwy-wielką literą-kościół Mariacki, osiedle Zawodzie, plac Sejmu Śląskiego, ulica 3 Maja, ale: Aleje Jerozolimskie, Aleje Ujazdowskie.

-nazwy świąt i dni świątecznych- Boże Ciało, Święto Niepodległości

-tytuły modlitw i nabożeństw- Anioł Pański, Droga krzyżowa, Gorzkie żale

-***tytuły czasopism i cykli wydawniczych (z wyjątkiem przyimków i spójników, które występują wewnątrz tych nazw) – Gazeta Wyborcza, Wiedza i Życie, Literatura na Świecie- jeżeli w tytule występuję wyraz, który się nie odmienia, wielką literą piszemy tylko 1 wyraz- Żyjmy dłużej, Dookoła świata, Po prostu

-jednowyrazowe nazwy programów radiowych i telewizyjnych, tytuły audycji, słuchowisk, widowisk-Panorama, Wiadomości, Wieczorynka

-nazwy jednostkowe urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji i towarzystw-Ministerstwo Edukacji Narodowej, Uniwersytet Jagielloński, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

-nazwy własne przedsiębiorstw i lokali- Jama Michalika, Orbis

-nazwy marek, firm- motocykl „Jawa”, zegarek „Omega”

-nazwy imprez międzynarodowych lub krajowych- Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Światowy Dzień Młodzieży.

-nazwy orderów i odznaczeń- Order Orła Białego, Virtuti Militari

-skrótowce- MEN, UW, WSiP (jeżeli skrót zawiera przyimek lub spójnik, piszesz je małą)

-przymiotniki dzierżawcze (odp. Na pyt. Czyj?) –utworzone od imion własnych
i zakończone na –owski, owy, in, yn, ów- Zosina chusta, dramat Szekspirowski

 

MAŁĄ LITERĄ PISZESZ WSZYSTKIE NAZWY POSPOLITE:

-nazwy dni tygodnia, miesięcy i okresów kalendarzowych- adwent, rok, wtorek, środa: ale Wielki Czwartek, Wielki Piątek, WIELKA SOBOTA, WIELKI TYDZIEŃ

-nazwy wydarzeń lub aktów dziejowych- hołd pruski, bitwa pod Płowcami.

Nazwy wydarzeń historycznych, które mają szczególne znaczenie dla narodu, możesz pisać z wielkiej- Powstanie Listopadowe, Wielka Rewolucja Francuska

-nazwy okresów, epok i prądów kulturalnych- średniowiecze, neoromantyzm-wyjątek: Młoda Polska, w zależności od kontekstu możesz napisać nazwy okresów, epok z wielkiej

-nazwy obrzędów, zabaw, zwyczajów: dyngus, mikołajki, andrzejki

-nazwy gatunkowe modlitw, nabożeństwa, utworów lite. I muzycznych- litania, powieść, symfonia, msza.

-tytuły naukowe i zawodowe- doktor- /dr/, inżynier- inż., magister-mgr, profesor- prof., dyrektor- dyr. , generał- gen. , premier, /prezydent,

-nazwy stron świata i pojęcia geografii- biegun, południowy wschód

-nazwy okręgów administracyjnych- województwo śląskie, powiat /lubaczowski

-nazwy mieszkańców miast, osiedli, wsi- warszawianka, moskwianin, lubaczowianin

-przymiotniki utworzone od nazw kontynentów, krajów, miejscowości, narodów, plemion, które są nazwami geograficznymi- języki słowiańskie, sery szwajcarskie, plemiona afrykańskie

-przymiotniki (odp. na pyt. jaki?) utworzone od imion własnych- porównanie homeryckie, syzyfowe prace

 .......................................................................................................................................

CZĄSTKI: BYM, BYŚ, BY, BYŚMY, BYŚCIE, PISZEMY ŁACZNIE Z OSOBOWYMI FORMAMI CZASOWNIKA, NP. MÓWIŁBYM, MÓWIŁBYŚ, MÓWIŁBY, MÓWILIBYŚMY, MÓWILIBYŚCIE, MÓWILIBY, MÓWIŁYBY, CZĄSTKI-BYM, BYŚ, BY, BYŚMY, BYŚCIE PISZECZMY ŁACZNIE W WYRAZAMI: CZY, NIECH, O: CZYBYŚ NIE MÓGŁ ZCISZYĆ MUZYKI?, OBYŚMY ZDROWI BYLI, NIECHBY SPRÓBOWAŁ GO POKONAĆ, A TAKŻE ZE SPÓJKNIKAMI: ALE, BO, CHOĆ, GDY, JAK, ŻE, TO: GDYBYŚCIE, CHOĆBYŚ, BOBYŚMY, JAKBYM, ŻEBYŚ, ALEBY

 

                        - I, -II, -JI

KOŃCÓWKA   CJA, SJA, ZJA- ji

LEKCJA-LEKCJI

EDUKACJA-EDUKACJI

ROSJA-ROSJI

MISJA-MISJI

KOLACJA-KOLACJI

POEZJA-POEZJI

TELWIZJA-TELEWIZJI

 

KOŃCÓWKA     EJA, OJA, AJA  - i

NADZIEJA-NADZIEI

PAPAJA-PAPAI

ALEJA-ALEI

EPOPEJA-EPOPEI

ZWIEJA-ZAWIEI

OSTOJA-OSTOI

 

KOŃCÓWKA  IA  - ii

GEOGRAFIA-GEOGRAFII

NATALIA-NATALII

KLAUDIA-KLAUDII

HOLANDIA-HOLANDII

-II (RZECZ. RODZ. ŻEŃSKIEGO) ZAKOŃCZONE NA: TIA- SYMPATIA- SYMPATII, DIA TRAGEDIA-TRAGEDII,
RIA  MARIA-MARII, GALERIA-GALERII,  LIA   KONWALIA –KONWALII, ANGLIA-ANGLII,  GIA  BIOLOGIA-BIOLOGII, EWANGELIA-EWANGELII,  CHIA   HIERARCHIA-HIERARCHII

 

JEŚLI ZAKOŃCZENIE RZECZOWNIKA WYMAWIAMY JAK „NIA” TO W D. C I MSC. PISZEMI –I, NP. DYNIA-DYNI, BABUNIA-BABUNI, NIANIA-NIANI, PUSTYNIA-PUSTYNI

JEŻELI ZAKOŃCZ. RZECZ. WYMAWIAMY JAK „ŃJA” TO ZGODNIE Z WYMOWĄ W D.C.MSC. PISZEMY-II, NP. HARMONIA-HARMONII, LINIA-LINII, OPINIA-OPINII, DANIA-DANII, HISZPANIA-HISZPANII.

 .............................................................................................................................................................

                                                 ZASADY Z NIE

NIE - ŁĄCZNIE PISZEMY  Z:

-RZECZOWNIKAMI : NIEPRZYJACIEL, NIEDOLA, NIEZGODA, NIEDOPUSZCZENIE, NIECIERPLIWOŚĆ, NIECHĘĆ, NIESZCZĘŚCIE, NIEPOKÓJ, NIEBEZPIECZEŃSTWO
-PRZYMIOTNIKAMI W STOPNIU RÓWNYM: NIEBRZYDKI, NIEDROGI, NIEGRZECZNY, NIEWIELKI, NIETRUDNY, NIEDOBRY, NIEZŁY, NIEŁATWY, NIECIEKAWY
-Z PRZYSŁÓWKAMI (W STOPNIU RÓWNYM) POCHODZĄCYMI OD PRZYMIOTNIKÓW: NIEDOBRZE (DOBRZY), NIEŹLE (ZŁY), NIEŁATWO (ŁATWY), NIERÓWNO (RÓWNY), NIECIEKAWIE (CIEKAWY)

NIE PISZEMY ODDZIELNIE Z:
-CZASOWNIKAMI: NIE MA, NIE JEST, NIE CHCĘ, NIE WIDZIELIŚMY, NIE CHODŹ, NIE PRZYPUSZCZAŁBYM, NIE GOTUJĘ
-PRZYSŁOWKAMI, KTÓRE NIE POCHODZĄ OD PRZYMIOTNIKÓW ( NIE BARDZO, NIE CAŁKIEM, NIE TUTAJ, NIE ZAWSZE)
-Z PRZYMIOTNIKAMI W STOPNIU WYŻSZYM I NAJWYŻSZYM- WYŻSZY: NIE LEPSZY (DOBRY), NIE GORSZY (ZŁY), NIE ŁATWIEJSZY (ŁATWY), NIE RÓWNIEJSZY (RÓWNY), NIE CIEKAWSZY (CIEKAWY), NAJWYŻSZY: NIE NAJLEPSZY, NIE NAJGORSZY, NIE NAJŁATWIEJSZY, NIE NAJRÓWNIEJSZY, NIE NAJCIEKAWSZY
-Z PRZYSŁÓWKAMI W STOPNIU WYŻSZYM I NAJWYŻSZYM: NIE LEPIEJ, NIE NAJLEPIEJ, NIE GORZEJ, NIE NAJGORZEJ, NIE ŁATWIEJ, NIE NAJŁATWIEJ,

-KIEDY „NIE” OZNACZA PRZECIWSTAWNE PISZEMY JE ODDZIELNIE - PIJĘ NIE KAWĘ, ALE HERBATĘ

****Partykułę nie z imiesłowami przymiotnikowymi - czynnymi i biernymi - piszemy zawsze łącznie:
niepijący, niepalący, niewierzący, nienaruszony, nieoceniony, nieznany. Wyjątkowo rozłącznie, podobnie jak z przymiotnikami - należy pisać partykułę nie w wyraźnych przeciwstawieniach, jak np. nie pijący, ale jedzący; nie naruszony, ale całkowicie zniszczony. Oddzielnie z przysłówkowymi

PRZYMIOT. CZYNNY "-ący, -ąca, -ące"/ BIERNY: -ny, -na, -ne i -ty, -ta, -te, -ony, -ona, -one

PRZYSŁÓW. WSPÓŁCZESNY –ąc  /PRZYSŁÓW. UPRZEDNI "-wszy", "-łszy", np. zrobiwszy, poszedłszy

 Imiesłowy tworzy się od czasowników.

Imiesłowy przymiotnikowe:

-czynne (-ący, ąca, ące)-śpiewające

-bierne (-ny, ne, na, ty, te, ta)- pisany, obłozona, umyte

Imiesłowy przysłówkowe:

-współczesne (ąc)-idąc, myśląc
-uprzednie (wszy, łszy)-usiadłszy, wykonawszy, zrobiwszy, zjadłszy

.............................................................................................................................

DZIELENIE WYRAZÓW.
REGUŁY PISOWNI RZECZOWNIKÓW.

PRZENOSISZ CZĘŚCI WYRAZÓW ZGODNIE Z ICH PODZIAŁEM NA SYLABY, NP. KU-ZY-NO-WIE

NIE DZIELISZ WYRAZÓW JEDNOSYLABOWYCH, NP: JĘK, KRZYKDWUGŁOSEK AU, EU, NP. EU-RO-PEJ-SKI
AU-TO
ROZDZIELASZ DWIE JEDNAKOWE SPÓŁGŁOSKI, NP: IN-NY, LEK-KI
ODDZIELASZ PRZEDROSTEK OD RDZENIA: BEZ-BRON-NY, OD-WO-ŁAĆ
WAŻNE: ELEMENT ŁĄCZĄCY O, I, Y POZOSTAWIASZ PRZY PIERWSZYM CZŁONIE ZŁOŻENIA. KARYGODNY-KARY-GODNY, PĘDZIWIATR- PĘDZI-WIATR

GRUPĘ SPÓŁGŁOSEK MOŻESZ W CAŁOŚCI PRZENIEŚĆ DO NASTĘPNEGO WIERSZA LUB PODZIELIĆ DOWOLNIE, PAMIETAJ JEDANK, ŻE CO  NAJMNIEJ JEDNA ZE SPÓŁGŁOSEK POWINNA ZNALEŹĆ SIĘ W DRUGIEJ, PRZENOSZONEJ CZĘŚCI WYRAZU-CZYLI NIE: ISKR-A (ŹLE),  A DOBRZE:  I-SKRA, IS-KRA,  ISK-RA.
*******************************************

CTWO-PISZESZ ZGODNIE Z WYMOWĄ    /BOGACTWO, BRACTWO/
DZTWO-SĄSIEDZTWO   BO: SĄSIAD
STWO-PISZESZ ZGODNIE Z WYMOWĄ   KRÓLESTWO, ZWYCIĘSTWO
WSTWO-ZNAWSTWO BO: ZNAWCA

ŚBA-PROŚBA  BO PROSIĆ
ŹBA –GROŹBA BO GROZIĆ
ZKA-BLUZKA BO BLUZA
ZCA-ZWYCIĘZCA BO ZWYCIĘŻYĆ
GRABIEŻCA BO GRABIEŻ

 

CKI-PISZESZ ZGODNIE Z WYMOWĄ   LITERACKI, SZLACHECKI
DZKI-LUDZKI  BO LUDZIE
SKI PISZESZ ZGODNIE Z  WYMOWĄ MĘSKI WŁOSKI
WSKI-MYŚLIWSKI BO MYŚLIWY

REGUŁY UŻYCIA ZNAKÓW INTERPUNKCYJNYCH-KROPKA, PRZECINEK, CUDZYSŁÓW…

                         

KROPKA-STAWIASZ PO SKRÓCIE WYRAZU, W KTÓRYM ZOSTAŁA ODRZUCONA JEGO KOŃCOWA CZĘŚC, NP. GODZ. (GODZINA), PROF. (PROFESOR) ul. /ulica/. JEŻELI SKRÓT ZAWIERA OSTATNIĄ LITERĘ WYRAZU, WÓWCZAS NIE STAWIASZ KROPKI, NP. IDZIE PAN MGR KOWALSKI, PAN DR ZAJĄC, WG WEDŁUG,   ALE IDĘ Z PANEM MGR. (MAGISTREM)
-kropkę stawiasz po inicjałach T.N.
-KROPKI NIE UMIESZCZAMY W TYCH WYPOWIEDZENIACH, KTÓRE ZAMYKA ZNAK ZAPYTANIA, WYKRZYKNIK, WIELOKROPEK, NP. GDYBYM TO MÓGŁ ŚŁOWEM NAZWAĆ! NIGDY NIE MYŚLAŁEM, ŻE Z CZŁOWIEKA MOŻE STAĆ SIĘ COŚ TAKIEGO…. (S.ŻEROMSKI)
-JEŻELI NA KOŃCU WYPOWIEDZENIA ZNALAZŁO SIĘ KILKA ZNAKÓW INTERPUNKCYJNYCH (NAWIASŁY, CUDZYSŁOWY), KROPKA POWINNA BYĆ OSTATNIA, NP. PELGRZYMKA KOŃCZY SIĘ POWROTEM DO MIASTA, DO SZAREGO ŻYCIA „KAPELUSZA W RĘKU, A MASKI NA TWARZY”. (E. PACZOSKA)
-JEŻELI ODSYŁACZ DO PRZYPISU (GWIAZDKA LUB CYFRA) ZNAJDUJE SIĘ NA KOŃCU ZDANIA UMIESZCZA SIĘ GO PRZED KROPKĄ.
-KROPKĘ STAWIAMY PO CYFRACH ARABSKICH, OZNACZAJĄCYCH LICZEBNIK PORZĄDKOWY. Z RODZINĄ ZAJMUJEMY 2.PIĘTRO (DRUGIE PIĘTRO). NAJLEPSZY JEST 3.TOM „CHŁOPÓW”. (TRZECI TOM)
-POWYŻSZA ZASADA NIE DOTYCZY SYTUACJI, GDY PODAJEMY ROK, DZIEŃ MIESIĄCA LUB GODZINĘ  (WYRAZ GODZINA MUSI JEDNAK POJAWIĆ SIĘ W WYPOWIEDZIU), NP. STUDIA PRZERWAŁEM 18 STYCZNIA 2000 ROKU (OSIEMNASTEGO STYCZNIA DWUTYSIĘCZNEGO ROKU. / OD GODZINY 8 DO 9 SKLEP BĘDZIE ZAMKNIĘTY ALBO OD 8. DO 9. SKLEP BĘDZIE ZAMKNIĘTY. SPOTKAJMY SIĘ O GODZINIE 2 PO POŁUDNIU/ ALBO SPOTKAJMY SIĘ O 2. PO POŁUDNIU.
-JEŻELI JEŻELI LICZEBIK PORZĄDKOWY PISANY JEST CYFRĄ RZYMSKĄ, NIE STAWIAMY KROPEK, NP.: MIESZKAMY NA V PIĘTRZE, ZACZĘŁA CZYTAĆ II TOM POWIEŚCI. 25 VIII 2011R. TAKA SAMA ZASADA JEŚLI CHODZI O INSTYTUCJE, NP. ZŁOŻYŁ PODANIE O PRZYJĘCIE DO XX PRYWATNEGO LICEUM W KRAKOWIE ALBO DO 20. PRYWAT. LIC. W KRAK./ MÓJ DZIADEK SŁUŻYŁ W IV DYWIZJI… (LUB W 4. DYWIZJI)
tom 2, strona 235/lub t.2, s.235
-MIAŁ Z SOBĄ 1 PŁYTĘ MADONNY (JEDNĄ PŁYTĘ)/ MIAŁ Z SOBĄ 1. PŁYTĘ MADONNY (PIERWSZĄ…)
-KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI- K.K. BACZYŃSKI

PRZECINKIEM ODZIELAMY TYLKO RÓWNORZĘDNE CZŁONY SZEREGU, NP.: PŁAKAŁ DŁUGO, GŁOŚNO, RZEWNIE. (PEŁEN BÓLU, SMUTKU). BYŁA PIĘKNA, MŁODA, ZAKOCHANA. W PREZENCIE DOSTAŁA KSIĄŻKI, ZNACZKI, MONETY.
WYRAZY, PRZED KTÓRYMI NIE STAWIAMY PRZECINKA
I, ORAZ, TUDZIEŻ, LUB, ALBO, BĄDŹ, CZY, ANI, NI, A(=I). POSPRZĄTAŁEM W POKOJU I ODROBIŁEM LEKCJE. NIE JESTEM ZŁY ANI NIE MAM PRETENSJI. (CHYBA, ŻE WYSTĄPUJE 2-KROTNIE W ZDANIU-NIE DOSTAŁA ANI KSIĄŻKI, ANI OCENY-TO PRZED STAWIAMY).
WYRAZY, PRZED KTÓRYMI STAWIAMY PRZECINEK
A, A CHOĆ, A GDY, A JEŚLI, A KIEDY, A MIANOWICIE, A PONIEWAŻ, A WIĘC, A, ŻE, ABY, ACZ, ACZKOLWIEK, ALBOWIEM, ALE, BO, BOWIEM, BY, BYLE, BYLEBY, CHOCIAŻ, CHOCIAŻBY, CHOĆ, CHOĆBY, CHYBA ŻE, CZYLI, DLATEGO ŻE, DLATEGO IŻ, DOPIERO GDY, DOPIERO JAK, DOPIEOR KIEDY, DOPÓKI, GDY, POTEM GDY, TERAZ GDY, WTEDY GDY, WTEM GDY, Z CHWILĄ GDY, GDYBY, GDYŻ, GDZIE, I (=WIĘC, TOTEŻ), ILE, ILEKROĆ, IM, INACZEJ, INNYMI SŁOWY, IŻ, IŻBY, JAKO ŻE, JEDNAK, JEDNAKŻE, JEŚLI, JEŚLIBY, JEŻELIBY, JEŻELI, LECZ, LEDWIE, LEDWO, MIMO TO, MIMO ŻE, MIOM IŻ, NATOMIAST, NIM, O ILE, PO CZYM, PODCZAS GDY, POMIMO TO/ŻE/IŻ, PONIEWAŻ, PÓKI, PRZETO, SKORO, SKUTKIEM CZEGO/TEGO, TEDY, TO  JEST (TJ.), TO ZNACZY (TZN.), TOTEŻ, TYLE ŻE, TYLKO ŻE/IŻ, TYM BARDZIEJ ŻE, TYMCZASEM, W MIARĘ JAK, W RAZIE GDYBY, WIĘC, WŁAŚNIE GDY/JAK/KIEDY, WPRZÓD NIM, WSZAKŻE, WTEDY, ZA TO, ZALEDWIE, ZANIM, ZAŚ, ZWŁASZCZA GDY/KIEDY/ŻE/IŻ, ŻE, ŻE ABY, ŻE GDY, ŻE JEŚLI, ŻEBY.
-NIE STAWIAMY PRZECINKA W UTARTYCH POŁĄCZENIACH WYRAZOWYCH , ZAWIERAJĄCYCH SPÓJNIK A, TYLE A TYLE, TEN A TEN, TAKI A TAKI, TAM A TAM ITD., NP.: POWIEDZ MU: TO BĘDZIE KOSZTOWAŁO TYLE A TYLE.
W CUDZYSŁÓW UJMUJEMY:
 -CYTATY
-MOWĘ NIEZALEŻNĄ, NP. TRENER POWIEDZIAŁ: „MUSIMY TEN MECZ WYGRAĆ”
-TYTUŁY, NP. KOŃCZĘ CZYTAĆ „PANA WOŁODYJOWSKIEGO”